Edukacja globalna to z jednej strony wciąż dla wielu temat mało znany, z drugiej zaś coś, co w dzisiejszym świecie będącym globalną wioską powinno być czymś oczywistym, powszechnym. Podobnie jak oczywiste jest to, że należy szanować osoby starsze czy myć ręce przed jedzeniem.
Jednym z ostatnich akcentów projektu „Edukacja globalna w nauczaniu osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi” realizowanego przez Chrześcijańską Służbę Charytatywną (ChSCh) i współfinansowanego w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2013 r., była debata poświęcona tematowi edukacji globalnej w odniesieniu do uczniów i uczennic ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Odbyła się ona 13 grudnia w Warszawie. Wzięły w niej udział m.in. dr Patrycja Jurkiewicz i dr Urszula Markowska-Manista z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej oraz Marta Gontarska z Instytutu Globalnej Odpowiedzialności.
– Analizując listę osób, które zgłosiły się na debatę, uderza ich wielkie zróżnicowanie. Podczas debaty mieliśmy na sali studentów, pracowników naukowych, aktywnych nauczycieli i pedagogów specjalnych pracujących z dziećmi i młodzieżą ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, metodyków, przedstawicieli kuratorium oraz przedstawicieli trzeciego sektora – podkreśla Aleksandra Niedźwiedzka-Wardak, moderatorka debaty. – Ta różnorodność cieszy i napawa nadzieją na to, że po pierwsze uda się zebrać grono osób, które będzie w stanie wypracować rekomendacje do działań w obszarze edukacji globalnej w odniesieniu do osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a po drugie, że część z nich wykorzysta materiały edukacyjne i potraktuje je jako inspirację do własnych działań, pracy z uczniami
i wychowankami w przestrzeni edukacyjnej i wychowawczej w Polsce.
Edukacja bez granic. Czym zainteresować dzieci i nastolatków?
Edukacja globalna z definicji ma wyrównywać szanse, budować lepszy i bardziej sprawiedliwy świat. Trudno więc akceptować sytuację, by były takie grupy osób, do których ona nie dociera.
– Zmieniająca się rzeczywistość stawia przed nami coraz więcej wyzwań, także edukacyjnych – podkreśla Monika Nowacka, koordynatorka projektu. – Metody, które kiedyś były skuteczne w nauczaniu dzieci i młodzieży, teraz zwyczajnie je nudzą. Dziś dzieci potrzebują wielu bodźców – dźwięku, obrazu, osobistego doświadczenia, by przyswoić sobie wiedzę – dodaje. – W tym kontekście rodzi się ważne pytanie o nauczanie dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, np. słabosłyszących, z dysleksją albo szczególnie uzdolnionych. Nasz projekt wychodzi naprzeciw ich potrzebom, kształcąc edukatorki, jak i zapewniając odpowiednie materiały metodyczne. W jego trakcie bowiem powstanie pierwsza w Polsce recenzowana publikacja pod redakcją zawierająca materiały edukacyjne do nauczania edukacji globalnej dzieci i nastolatków ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Wspomniane scenariusze zajęć zostały już przetestowane w praktyce edukacyjnej dzięki uczestniczkom projektu – studentkom i absolwentkom psychologii bądź pedagogiki. Najpierw, także w ramach projektu, uczestniczyły one w Interdyscyplinarnej Letniej Szkole Edukacji Globalnej (https://bliskoserca.pl/aktualnosci/w-szkole-globalnych-wspolzaleznosci,1722/), a potem, podczas Tygodnia Edukacji Globalnej (16–24 listopada)
w wielu polskich szkołach i świetlicach środowiskowych przeprowadziły inicjatywy
na podstawie przygotowanych przez siebie i konsultowanych z ekspertkami scenariuszy.
– Dzieci były bardzo podekscytowane zajęciami – mówi Katarzyna Olszewska, realizująca inicjatywę w Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 30 w Warszawie. Była to wielka gra planszowa, w trakcie której uczennice i uczniowie podzieleni na zespoły uczestniczyli w zawodach, w których istotnym elementem było odpowiadanie na pytania dotyczące m.in. zasobów wody na świecie oraz przeprowadzanie eksperymentów wskazujących na właściwości fizyczne wody. – Każdy z uczestników i uczestniczek chciał wykonywać ćwiczenia. Poprzez eksperymenty dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się mogły nabywać wiedzę i umiejętności bez nadmiernego stresu – dodaje Katarzyna Olszewska.
Statki z bananami i inne historie
Z kolei celem zajęć pt. Płyną statki z bananami, czyli food miles, przeprowadzonych w Szkole Podstawowej nr 1 w Poznaniu było m.in. pokazanie negatywnych konsekwencji transportu towarów na dużych odległościach – zarówno dla środowiska, jak i dla zdrowia człowieka.
– Odbiorcami inicjatywy były uczennice i uczniowie klasy drugiej integracyjnej, także niesłyszący i słabosłyszący – wyjaśnia Aleksandra Cyran, współautorka scenariusza. – Dzieci bardzo chętnie brały udział w proponowanych aktywnościach. Z moich obserwacji wynika, że największą radość sprawiła im piosenka Płyną statki z bananami z pokazywaniem w języku migowym.
W Biadaczu inicjatywa dotyczyła życia codziennego Afganek i Afgańczyków i skierowana była do uczennic i uczniów szczególnie uzdolnionych. Jej celem było „odczarowanie” obrazu Afganistanu, jaki znamy z mediów, i pokazanie go z perspektywy najmłodszych mieszkańców i mieszkanek.
Podobne inicjatywy podczas Tygodnia Edukacji Globalnej odbyły się także w Harcie, Rzeszowie, Parczewie, Łukowie, Niwiskach. Wszystkie dostosowane były do potrzeb dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
